Aardwarmte of geothermie is afkomstig van een diepte van 500 meter of dieper, en ontstaat in de kern van de aarde. Aardwarmte is een duurzaam en betrouwbaar alternatief voor aardgas. Het is namelijk niet afhankelijk van weersomstandigheden, zoals zon en wind. Aardwarmte is een potentiële warmtebron om het warmtenet mee te voeden, en daarmee onze huizen te verwarmen en warm water uit de kraan te krijgen. Kijk op allesoveraardwarmte.nl hoe aardwarmte werkt.
Energie Beheer Nederland (EBN) onderzoekt de komende jaren samen met TNO waar de ondergrond in Nederland mogelijk geschikt is voor aardwarmtewinning. Dat doen zij in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dit heet het SCAN-project. De onderzoeken vinden plaats in grote delen van Nederland. De resultaten van het onderzoek worden na 2020 verwacht. De eerste onderzoeken hebben plaatsgevonden op Almeers grondgebied en zien er hoopvol uit.
Wat doet de gemeente?
De gemeente is in 2016 vanuit het Programma Energie Werkt begonnen met beoordelen of aardwarmte een bijdrage kan leveren aan het duurzaam opwekken van warmte in Almere. Samen met verschillende partners zoeken we naar de voor de stad optimale uitkomst.
Vergunning
Het college heeft in september 2020 besloten om een opsporingsvergunning bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan te vragen. Met die opsporingsvergunning kan de gemeente in de Almeerse ondergrond op zoek gaan naar warm water, waarmee gebouwen en bedrijven verwarmd kunnen worden. De gemeente doet dat samen met HVC, het energie- en afvalbedrijf van 44 gemeenten (waaronder Almere) en 6 waterschappen, en met energieleverancier Vattenfall.
Degene die de vergunning verkrijgt heeft voor de komende 5 jaar het alleenrecht voor het verder ontwikkelen van geothermie. De gemeente wil zo voorkomen dat andere partijen een claim op de ondergrond van Almere indienen zonder dat de gemeente daarbij betrokken is.
Over aardwarmte
Aardwarmte of geothermie komt van een diepte van 500 meter of dieper, en ontstaat in de kern van de aarde. Diep in de bodem ligt warm water opgeslagen in poreuze zand- en gesteentelagen. Hoe dieper in de aarde, hoe warmer het wordt; met iedere kilometer diepte stijgt de temperatuur met ongeveer 30˚C. Bij geothermie wordt het warme water opgepompt. Dit hete water wordt via een warmtewisselaar langs koud water geleid. Daarbij neemt het koude water de temperatuur over van het hete water. Dit hete wordt gebruikt in een stadswarmtenet. Het koude water wordt teruggepompt in de bodem. Aardwarmte is een potentiële warmtebron om het warmtenet mee te voeden en daarmee onze huizen te verwarmen en warm water uit de kraan te krijgen. Lees meer over hoe aardwarmte werkt op allesoveraardwarmte.nl.
Omgaan met risico’s
Ultradiepe geothermie is in Nederland nieuw. Aan alle activiteiten in de ondergrond zijn risico’s verbonden, ook bij ultradiepe geothermie. Veilig en verantwoord is het uitgangspunt. Risico’s worden vooraf in kaart gebracht, de kans en het effect van een risico wordt via (internationaal) onderzoek ingeschat. Er zijn veel veiligheidsmaatregelen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van kennis en ervaring die is opgebouwd bij de winning van geothermie, aardgas en aardolie in binnen- en buitenland. Bovendien wordt de deskundigheid van organisaties zoals SodM, EBN, TNO en de ministeries van EZK en IenW gebruikt. De risico’s worden voortdurend gemonitord en indien nodig worden er maatregelen getroffen. Als het niet veilig en verantwoord kan, wordt er geen ultradiepe geothermie gewonnen.
Kans op aardbevingen
Een belangrijk verschil met gaswinning is dat bij ultradiepe geothermie het water uit de ondergrond weer terug wordt geïnjecteerd in dezelfde laag. Er wordt dus geen materiaal blijvend onttrokken aan de ondergrond. De druk blijft vrijwel gelijk. Daardoor is de kans op merkbare effecten zoals bodemdaling of aardbevingen naar verwachting kleiner dan bij gas- of oliewinning. Tegelijkertijd is er in Nederland nog niet vaak op meer dan vier kilometer diepte geboord, waardoor er relatief weinig bekend is over de gesteentes en de effecten. Er moet wel voorkomen worden dat menselijk handelen leidt tot het uitlokken van een aardbeving. Daarom wordt er uitvoerig geologisch onderzoek gedaan.
Kans op grondwaterverontreiniging
Alle noodzakelijke maatregelen om verontreinigingen te voorkomen worden getroffen. Voordat een boring plaats vindt, wordt een laag aangebracht, zodat vloeistoffen niet de grond in kunnen lopen. Vervolgens wordt een brede metalen buis in de grond geboord. In deze buis komt de put. De buis wordt vastgezet in de grond met cement en schermt de drinkwaterlagen af van het boorproces. In het uitzonderlijke geval van morsen wordt verontreiniging tegengegaan door de aangebrachte laag. Tijdens productie komt het warme water niet in aanraking met het grondwater. Het opgepompte water verlaat de buizen niet.
